DEPREMDE AFET YALANLARI.. PROVOKASYONLARA VE YALANLARA DOYMADILAR

Türkiye 6 Şubat'taki Kahramanmaraş ve ardından peş peşe gerçekleşen Hatay depremlerinin yaralarını sarmaya çalışıyor. Depremlerde 10 ilimizde büyük yıkım gerçekleşirken devlet ve millet el ele seferber oldu. Öte yandan algı çalışmaları, provokatif paylaşımlar ve yalanlar da bu süreçte devreye sokuldu. Asılsız iddialar ve yalanlar ise gün gün afetyalanlari.com sitesi tarafından ortaya kondu. İşte afet yalanları ve gerçekler...

PROVOKASYONA DOYMADILAR

Önce Kahramanmaraş merkezli iki deprem ardından Hatay'da yaşanan peş peşe depremler! Türkiye yaralarını sarmaya çalışırken bu sırada dezenformasyon ve algı operasyonu peşinde olanlar da vardı. İşte 6 Şubat'ta Maraş'ta gerçekleşen ilk depremden itibaren ortaya saçılan yalanlar ve gerçekler...

1. 23 DERECE: ""TÜRKİYE DEPREM ACISIYLA SARSILIRKEN, DENİZLİ'NİN AKP'Lİ ACIPAYAM BELEDİYESİ DEPREMİN 9. GÜNÜ KIBRIS'A GEZİ DÜZENLEDİ." 21 ŞUBAT

İDDİA- 23 Derece isimli hesap ve çok sayıda muhalif medya unsuru, Türkiye deprem acısıyla sarsılırken, Denizli'nin AK Partili Acıpayam Belediyesinin depremin 9. günü Kıbrıs'a gezi düzenlediği, belediye personeli ve muhtarların kumar masasında eğlendiklerini iddia etti.

GERÇEK- Acıpayam Belediye Başkanı Hulusi Şevkan'ın yayımladığı açıklamaya göre muhtarların söz konusu gezisi Acıpayam Belediyesi tarafından düzenlenmemiş olup Belediye'nin herhangi bir maddi katkısı da söz konusu değildir

2. GÖKHAN ÖZBEK: "KIZILAY ÇADIRLARI ORTADA YOK." 22 ŞUBAT

İDDİA- Gökhan Özbek, Kızılay'ın deprem bölgesinde çadır kurmadığını iddia etti.

GERÇEK- Kızılay ilk anda deprem bölgesine 54 bin çadır sevk etmiştir. Hali hazırda Kızılay tarafından günde 50 konteyner üretilip deprem bölgesine gönderilmektedir. Ayrıca AFAD depremin etkili olduğu illerimizde şu ana kadar 287 noktada çadır kent alanları oluşturmuştur. Bireysel çadır talepleri ile birlikte 329 bin 382 çadır kurulumu tamamlanmıştır.

3. 23 DERECE: "AKP'Lİ MECLİS ÜYESİ YUNUS KAYA'NIN MÜTEAHHİTLİĞİNİ YAPTIĞI SİTELER 300 KİŞİYE MEZAR OLDUKTAN SONRA KENDİSİ ORTADAN KAYBOLDU. BİR DEPREMZEDE BU KONUYU ERDOĞAN'A SORMAK İSTEYİNCE HIZLA UZAKLAŞTIRILDI!" 23 ŞUBAT

İDDİA- 23 Derece isimli hesap ve çok sayıda muhalif medya, yaptığı binalar depremde yıkılan Yunus Kaya isimli müteahhitin Ak Partili olması nedeniyle korunduğunu ileri sürdü.

GERÇEK- Konu ile ilgili Gaziantep Emniyet Müdürlüğünden yapılan açıklamada, "KOM Şube Müdürlüğümüzce Nurdağı Cumhuriyet Başsavcılığımız koordinesinde Nurdağı İlçemizde deprem nedeniyle yıkılan binalara yönelik yürütülen soruşturmada, hakkında yakalama kararı çıkarılan CCK isimli firmanın sahibi Y.K. Mersin Emniyet Müdürlüğü ile yapılan müşterek operasyon çerçevesinde 23.02.2023 Perşembe günü Mersin'de yakalanarak gözaltına alınmıştır. Yine aynı soruşturma çerçevesinde adı geçenle birlikte hareket ettiği tespit edilen M.K. isimli şüpheli de 23.02.2023 Perşembe günü çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştır." denildi.

4. "HATAY DEPREMDEN HEMEN ÖNCE GOOGLE HARİTALAR'DAN SİLİNDİ." 21 ŞUBAT

İDDİA- Sosyal medyada paylaşılan gönderide, haritanın önceki ve sonraki halinin ekran görüntüsü yayımlanarak, depremden önce Google Haritalar'dan Hatay'ın isminin silindiği iddia edildi.

GERÇEK- Google Haritalar'ın web sürümüne Hatay yazıldığında harita üzerinde işaretli olmadığı görülüyor. Bu konuyla ilgili Google'dan gelen açıklamaya göre harita en başından beri şu sistematikle çalışıyor: "Hatay, Kocaeli gibi şehirler merkez ilçeleri olan yerler. Merkez ilçesi olan bu gibi şehirler, Google Maps'te İngilizcesi 'province' dediğimiz, anlamını tam olarak karşılamamakla birlikte Türkçe "bölge" diyebileceğimiz yerler olarak kabul ediliyor. Bölgeler ise haritada işaretlenmiyor. Özetle Hatay ile ilgili herhangi bir değişiklik ya da haritadan silme söz konusu değil."

5. AYŞENUR ARSLAN (HALK TV): "HALUK LEVENT'İ ANKARA'DAN ÜST DÜZEY BİR YETKİLİ ARADI VE 'SANA GELEN YARDIMLARI BİZE YÖNLENDİR.' DEDİ." 24 ŞUBAT

İDDİA- Ayşenur Arslan Halk TV canlı yayınında, Haluk Levent'i Ankara'dan üst düzey bir yetkilinin aradığını ve "Sana gelen yardımları bize yönlendir" dediğini iddia etti.

GERÇEK- Yayına bağlanan Haluk Levent, böyle bir telefon almadığını belirterek iddiayı yalanladı.

6. CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI AHMET AKIN: "ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİ DEPREM BÖLGELERİNDE YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEDİ." 19 ŞUBAT

İDDİA- CHP'li Ahmet Akın, elektrik dağıtım şirketlerinin deprem bölgelerinde yükümlülüklerini yerine getirmediğini iddia etti.

GERÇEK- ELDER'den yapılan açıklamada, deprem bölgesinde faaliyet gösteren dört elektrik dağıtım şirketinde 10 bini aşkın çalışanın depremden etkilendiği belirtildi. Buna rağmen, depremin hemen ardından ülkemizin 21 bölgesinde faaliyet gösteren elektrik dağıtım sektörü paydaşları tarafından adeta seferberlik ilan edilmiştir. Deprem bölgesindeki 4 dağıtım şirketinde çalışan mesai arkadaşlarımız afetten etkilenmelerine rağmen ilk andan itibaren görev yerlerine koşmuş ve fedakarca çalışmalara katılmışlardır.

Öte yandan, Türkiye'nin diğer illerinde faaliyet gösteren 17 elektrik dağıtım şirketi de yine daha önce hazırlanmış kriz planlarına uygun olarak bölgeye ilk günden itibaren destek sağlamışlardır. Toplamda 11 şehre mevcuttakilere ek olarak 530 donanımlı araç, 100'ü aşkın trafo, 400'ü aşkın iş makinesi, 30 vinç ve 1420 donanımlı çalışan sevk edilmiştir. Ayrıca bölgeye intikal eden destek ekiplerimiz, bölgedeki çalışma arkadaşlarına ve afetzedelerimize yük oluşturmamak adına kendi barınma, ısınma ve beslenme ihtiyaçlarını giderecek şekilde organize olmuşlardır." Açıklamada, tüm bu çabalar sayesinde depremin 5'inci gününde enerjisiz trafo oranının yüzde 2'nin altına, 20 Şubat tarihinde gerçekleşen Hatay merkezli depremlere rağmen mevcut enerjisiz trafo oranının ise yüzde 0,4'e kadar düşürüldüğü kaydedildi.

YALANLAR VE GERÇEKLER

1. HDP GRUP BAŞKAN VEKİLİ MERAL DANIŞ BEŞTAŞ: "YIKIMA BAŞLANAN BİNALARDA HAYVANLAR KURTARILAMADI" 22 ŞUBAT

İDDİA- HDP Grup Başkan Vekili ve Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, sosyal medyada yıkıma başlanan binalarda hayvanların kurtarılmadıklarını iddia etti.

GERÇEK- Diyarbakır AFAD ekipleri, hayvanlar için itfaiye yardımıyla kurtarma çalışmaları yapıldığını açıkladı

2. FATİH ALTAYLI: "ADIYAMAN'DA YIKILAN OTEL AK PARTİ İL BAŞKANININ OLDUĞU İÇİN YAYIN YASAĞI GETİRİLDİ." 22 ŞUBAT

İDDİA- Fatih Altaylı, Adıyaman'da yıkılan otelin "Ak Parti İl Başkanına ait olduğu için yayın yasağı getirildiğini" iddia etti.

GERÇEK- AK Parti Adıyaman İl Başkanı Mehmet Dağtekin'in sahibi olduğu herhangi bir oteli bulunmamaktadır

3. EKŞİ SÖZLÜK:"SURİYELİLER İSRAİL KURTARMA EKİBİNİ TACİZ ETTİ." 10 ŞUBAT

İDDİA- Ekşi Sözlük sitesinde "Suriyelilerin İsrail kurtarma ekibini taciz ettiği" iddia edildi.

GERÇEK- İlgili görüntüler izlendiğinde, çocuklar için şeker dağıtıldığı ve sonrasında el sıkışarak ayrıldıkları görülmekte olup başlığın provokasyon amaçlı açıldığı anlaşılmaktadır.

4. YENİÇAĞ: "BEŞİKTAŞ'TAKİ OKULUN GÜÇLENDİRİLMESİNE KAYMAKAMLIK İZİN VERMEDİ" 22 ŞUBAT

İDDİA- Yeniçağ gazetesi ve @Haber isimli trol hesap, Beşiktaş'taki okulun güçlendirilmesine Kaymakamlığın izin vermediğini iddia etti.

GERÇEK- Beşiktaş Kaymakamlığı yaptığı açıklama ile ortaya atılan bu iddiayı yalanladı

5. 23 DERECE: "ELBİSTAN'DA BİRÇOK CENAZE GÖMÜLMEYİ BEKLİYOR." 22 ŞUBAT

İDDİA- 23 Derece adlı sosyal medya hesabında Elbistan'da depremin ardından geçen 16 gün sonra hala gömülmeyi bekleyen cenazeler olduğu iddia edildi.

GERÇEK- Söz konusu görüntüler henüz arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği depremden sonraki 3. güne aittir

6. EDİP YÜKSEL: "TSK'NIN DEPREM BÖLGESİNDE KOMANDO ANDINI OKUDU" 22 ŞUBAT

İDDİA- Edip Yüksel, TSK'nın deprem bölgesinde Komando Marşı okuduğunu iddia etti.

GERÇEK- Video, 6 sene önceki terör operasyonları sırasında paylaşılmıştı

7. "İTALYANLAR HATAY'DA SAHRA HASTANESİ KURMUŞ, KİMSENİN HABERİ YOK." 22 ŞUBAT

İDDİA- Bazı sosyal medya hesaplarında İtalyanların Hatay'da sahra hastanesi kurdukları fakat devlet yetkililerinin bundan haberi olmadığı iddia edildi.

GERÇEK- Yaklaşık 1 hafta önce sahra hastanesinin ekip şefi Mario Raviolo, AA muhabirine açıklama yaptı. Hastaneyi kurmaya başladıklarından sonra bölge halkının ve Türk yetkililerin kendilerine gösterdiği yakınlığa ve kurulum çalışmaları sırasındaki yardım önerilerine ilişkin Raviolo, "Buraya geldikten sonra mükemmel insanlarla karşılaştık. Hastane kurulurken nasıl yardımcı olabiliriz diye soruyorlardı." ifadelerini kullandı. Ekibinin bir ay boyunca Antakya'da görev yapmayı planladığını sonrası için de Türk makamlarının kararına göre istenirse daha uzun süre hastanenin hizmet vermeye devam edebileceğini kaydeden Raviolo, görev süreleri bittikten sonra da sahra hastanesini Türk makamlarına teslim edeceklerini aktardı. Öte yandan Burdur Valisi Ali Arslantaş, kurulan hastaneden bölgedeki yetkililerin haberi olmadığına dair iddialarla ilgili açıklamada bulunarak, bu tarz asılsız açıklamaların bölgede büyük gayretle çalışan, emek veren tüm görevlilerin şevkini kırdığını belirterek, iddiaların asılsız olduğunu açıkladı

8. SARIKLI BİR KİMSENİN KÖPEĞİ PATİSİNDEN ÖPTÜĞÜ FOTOĞRAFIN "DEPREMDEN SONRA TÜRKİYE'DE ÇEKİLDİĞİ" İDDİASI 22 ŞUBAT 

İDDİA- Bir sosyal medya kullanıcısı trol, İngilizce olarak yaptığı bir paylaşımda, Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra bir kişinin "depremde enkaz altında kalanları kurtardığı gerekçesi ile bir köpeğin patisini öptüğü" yönünde bir paylaşımda bulundu

GERÇEK- Türkiye'deki depremle alakası olmayan fotoğrafın gerçeği yansıtmadığı, iki ayrı fotoğrafın birleştirilmesi sonucu oluşturulduğu görüldü. Fotoğraflardan biri, hayvan hakları savunucusu ve Animal Spirit isimli kilisenin kurucusu Rahip Tomasz Jaeschke'ye aittir. Fotoğraf, kiliseye ait internet sayfasında da paylaşılmıştır. Diğer fotoğraf ise Iran'da çekilmiştir

1. KILIÇDAROĞLU: "HÜKÜMET DEPREMZEDELERE ÇADIR, KONTEYNER, VE MOBİL DUŞ-TUVALET GÖTÜREMEDİ." 21 ŞUBAT

İDDİA-  Kemal Kılıçdaroğlu, Kahramanmaraş depremleri sonrası hükümetin depremzedelere çadır, konteyner ve mobil duş-tuvalet götüremediğini iddia etti.

GERÇEK- İddianın aksine an itibariyle deprem bölgesinde 800 bine yakın afetzede hükümet tarafından ulaştırılan konteyner ve çadırlarda kalmaktadır.

2. CHP'Lİ HATAY BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI LÜTFÜ SAVAŞ'IN "FOTOĞRAFTAKİ KİŞİNİN HATAY'A YARDIM EDEN 'AFRİKA PRENSİ' OLDUĞU" İDDİASI 16 ŞUBAT

İDDİA- CHP'li Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş'ın sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada Afrika Prensi Freedom Jacob Ceasar'ın bölge halkına yardım ettiğini duyurarak kendisine teşekkür etti. Açıklamada, "Dünyanın her yerinden desteği yanımızda görmek bizleri umutlandırıyor. Afrika Prensi Freedom Jacob Ceasar'a, yaşadığımız deprem felaketi sonrası şehrimize katkılarından dolayı teşekkür ediyorum." ifadeleri kullandı.

GERÇEK- Freedom Jacob Ceasar'ın prens falan değil, sadece bir iş insanı olduğu ortaya çıktı.

3. EKŞİ SÖZLÜK: "ASKERLER YARDIM ARACINDAKİ KOLİLERİ YAĞMALIYOR." 21 ŞUBAT

İDDİA- Ekşi Sözlük'te ve buradan yayılarak bazı sosyal medya hesaplarında "askerlerin yardım aracındaki kolileri yağmaladığı" iddia edilerek görüntüler paylaşıldı.

GERÇEK- İletişim Başkanlığının yaptığı incelemeler sonucunda görüntülerdeki askerlerin, Gaziantep Valiliğinden gerekli izinleri alarak komutanlarının da müsaadesiyle acil yardım bekleyen vatandaşlara kendi araçlarını kullanarak yardım kolilerini ulaştırdığı tespit edildi.

4. HALUK LEVENT: "AHBAP GÖNÜLLÜLERİ ENKAZ ALTINDA KALDI." 20 ŞUBAT

İDDİA- Haluk Levent tarafından 20 Şubat Hatay Depreminin ardından Ahbap Gönüllülerinin enkaz altında kaldığını iddia etti

GERÇEK- İddianın asılsız olduğu sahada çalışmakta olan ekiplerce teyit edildi

5. İSMAİL SAYMAZ: "HATAY DEPREMİ SIRASINDA, HATAY ADLİYESİ'NDE DURUŞMALAR DEVAM EDİYORDU." 21 ŞUBAT

İDDİA- İsmail Saymaz, 20 Şubat'ta yaşanan Hatay depremi sırasında Hatay Adliyesi'nde duruşmaların devam etmekte olduğunu iddia etti.

GERÇEK- Hâkimler ve Savcılar Kurulunun 6 Şubat 2023 tarihli yazısı uyarınca Hatay Adalet Sarayı binasında duruşmalar yapılmamaktadır. Ancak depremler nedeniyle yıkılan ya da yapısal değişiklik yapılan binalarla ilgili yürütülen soruşturmalar kapsamında sadece tutuklamaya sevk ve sorgu işlemleri yapılmaktadır. Kahramanmaraş merkezli iki depremden sonra yapılan teknik incelemeler sonucunda Hatay Adalet Sarayı Binasının sağlamlığı konusunda olumlu rapor verilmiştir

6. "BODRUM BELEDİYESİ'NİN KURDUĞU KONTEYNERLER HATAY VALİLİĞİ TARAFINDAN KALDIRILMAYA ÇALIŞILDI." 21 ŞUBAT

İDDİA- Bazı sosyal medya hesaplarında Bodrum Belediyesi'nin kurduğu konteynırların Hatay Valiliği tarafından kaldırılmaya çalışıldığı iddia edildi.

GERÇEK- Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras: "İddia tamamen gerçek dışıdır. İddianın aksine, Hatay Valiliği ile ilk günden devam eden işbirliğimiz, sorunsuz olarak sürmektedir."

7. "ENKAZ ALTINDAN KURTARILAN KEDİ VİDEOSU TÜRKİYE'DE KAYDEDİLDİ" 12 ŞUBAT

İDDİA- Yabancı bir sosyal medya kullanıcısı enkaz altından kurtarılan bir kedi videosu paylaşarak, görüntünün Türkiye'de kayda geçtiğini iddia etti

GERÇEK- Videonun Türkiye'de kayda geçmediğini tespit edildi. Çin merkezli internet haber sitelerinin 23.03.2021 ve 26.04.2021'deki haberlerine göre, Çin'in Urumçi kentindeki bazı çocuklar merdivenlerin basamaklarındaki boşlukta bir kedinin bulunduğunu fark ederek ailelerine haber verdi. Aileler, kediyi kurtarmak için getirdikleri malzemelerle boşluğu büyüttü ve bir değil iki kedinin sıkıştığını fark ederek, her ikisini de kurtardı.

8. "GÖRÜNTÜ DEPREM SONRASI AMANOS DAĞLARINDA ÇEKİLDİ" 20 ŞUBAT

İDDİA- Sosyal medyada paylaşılan bir videonun Kahramanmaraş depremleri sırasında Amanoslar'da fotokapana yakalanan görüntüyü gösterdiği iddia edildi. Video birçok sosyal medya uygulamasında paylaşıldı.

GERÇEK- Kayda geçen görüntünün Ekim 2018 tarihinde Kanada'nın Quebec şehrinde çekildiği tespit edildi. Aynı videonun Youtube'ta farklı bir kullanıcı tarafından da 18 Ekim 2018'te paylaşıldığı görüldü.

9. "AFAD'DAN TAHLİYE UYARISI" 21 ŞUBAT

İDDİA- Bazı haberleşme uygulamalarında, AFAD'ın Adana Aladağ ilçesi Yedigöze Barajı'nın Hatay'da yaşanan 6.4 şiddetindeki depremden dolayı ağır hasar aldığını açıkladığı ve İmamoğlu ilçesi için tahliye duyurusu yaptığı iddia edildi.

GERÇEK- İddianın yayılması maksadıyla AFAD logosu kullanılsa da açıklamanın AFAD ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Yedigöze Barajı'nda da depremden dolayı herhangi bir hasar meydana gelmemiştir. Dolayısıyla AFAD'ın İmamoğlu ilçesiyle alakalı herhangi bir ikaz veya tahliye kararı yoktur.

10. "KARAÇAY BARAJI PATLADI." 20 ŞUBAT

İDDİA- Çeşitli platformlarda Karaçay Barajı'nın patladığı yönünde iddialar ortaya atıldı.

GERÇEK- Bahse konu olan iddiadaki Karaçay Barajı Osmaniye'de değil, Hatay'ın Samandağ ilçesinde yer alıyor. Osmaniye'de bulunan Aslantaş Barajı Hidroelektrik Santrali, Berke Barajı Hidroelektrik Santrali, Kalecik Barajı ve Mehmetali Barajı ile ilgili herhangi bir açıklamanın yapılmadığı tespit edildi. Öte yandan, Hatay'da meydana gelen depremlerin ardından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay AFAD Genel Merkezi'nden basın açıklamasında bulundu. Oktay, açıklamada, "Karaçay Barajıyla ilgili bir söylenti yayıldı. Karaçay Barajı'nı da kontrol ettik. İlgili bakanlığımız ve ilgili kurumlarımız şu an itibariyle ön kontrol, ön alınan bilgiler çerçevesinde henüz teyit edilen herhangi bir risk olmadığını görmüş bulunuyoruz." dedi.

11. "DENİZ SUYU ÇEKİLMELERİ DAHA BÜYÜK DEPREMLERİN HABERCİSİ" 21 ŞUBAT

İDDİA- Kıyıya yakın bölgelerde yaşanan su çekilmelerinin yeni bir deprem veya tsunami tehdidi oluşturacağı iddia edildi

GERÇEK- Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, kıyıdaki hareketliliğin daha büyük bir depremin habercisi olmadığını belirtti.